Samoistne, czyli pojawiające się bez wyraźnej przyczyny, bóle głowy zdarzają się większości osób w różnym wieku. Rzadziej za dolegliwości odpowiadają inne schorzenia, które w czasie diagnostyki należy wykluczyć. W zależności od symptomów – natężenia bólu, czasu jego trwania, objawów towarzyszących – wyróżnia się podstawowe rodzaje bólu głowy. Do tych najczęstszych należą ból napięciowy i klasterowy, a także migrena.

Przypadłości te mogą powodować nieprzyjemne odczucia w różnych częściach głowy, w tym na jej czubku, czyli części ciemieniowej. Określenie charakteru bólu nie jest proste, ponieważ objawy są subiektywne. Niekiedy więc pacjenci, chcąc zlokalizować źródło dolegliwości, mówią o czubku głowy, ale w rzeczywistości mają na myśli górną część czoła lub tonsurę. Często też bóle promieniują lub pojawiają się w różnych miejscach, w tym punktowo na niewielkim obszarze skóry.

Jednym z najczęściej spotykanych typów omawianej dolegliwości jest napięciowy ból głowy na czubku, zwykle określany jako obejmujący całą górną część czaszki. Najczęściej przypomina on ucisk, jest tępy i narastający, ale niezbyt silny, opisywany raczej jako umiarkowany. Ten rodzaj przypadłości może dotyczyć czubka głowy, ale nieco częściej daje przykre doznania w obrębie całej czaszki, niekiedy występuje przy skroniach lub potylicy (ból z tyłu głowy). Jest on związany z napięciem mięśni karku i szyi. Tym samym często towarzyszy mu ból napinanych mięśni. Pacjent może też odczuwać sztywność mięśni szyi i głowy. Dolegliwości bólowe nie mają charakteru napadu, lecz nasilają się stopniowo w ciągu kilku godzin, a bez leczenia nawet dni.

Przyczyną bólu czubka głowy może być migrena. Ta przewlekła choroba najczęściej objawia się uczuciem pulsowania, które może obejmować różne obszary. Dolegliwości występują w formie napadów, trwających od kilku godzin do nawet wielu dni. Mogą one nawracać z różną częstotliwością. Typowe dla tej przypadłości jest występowanie objawów towarzyszących, takich jak np. nudności, wymioty, a także nadwrażliwość na światło, hałas, dotyk czy zapachy.

Najczęściej intensywny ból pojawia się po jednej stronie. Migrenowy ból głowy na czubku może występować z tzw. aurą, która zwykle zwiastuje epizod silnego bólu. Wówczas mogą pojawić się zaburzenia widzenia czy zawroty głowy, afazja (zaburzenia mowy), osłabienie siły i zakresu ruchu i ogólne pogorszenie samopoczucia. Aura może tworzyć się wspólnie z parestezjami, np. mrowieniem, drętwieniem i zaburzeniami czucia. Niekiedy objawy takie dają wrażenie bólu skóry głowy.

Jeśli problemem jest jednostronny ból, odczuwany na skroniach czy na czubku głowy, może być to typ klasterowy. Zwykle polega on na napadzie silnego bólu z jednej strony głowy niekiedy o charakterze kłucia, z którym wiążą się objawy wegetatywne, takie jak wodnisty wyciek z nosa po tej samej stronie, zaczerwienienie i łzawienie oczu czy wzmożona potliwość twarzy. Jest to wyjątkowo silny ból głowy, który może promieniować do jej górnej części, ale najczęściej obejmuje oczodół, policzek, okolicę ucha i potylicę. Przez pacjentów bywa więc określany raczej jako ból głowy z przodu. Ten rodzaj intensywnego bólu głowy występuje stosunkowo rzadko.

Bóle głowy najczęściej są samoistnie, ale należy mieć na uwadze, że istnieje wiele schorzeń, które mogłyby wywoływać ból lub świadczyć o poważnych zaburzeniach. W takich przypadkach zwykle pojawiają się też dodatkowe symptomy. Umiarkowany lub silny ból na czubku głowy może sugerować m.in.:

Większość bólów głowy pojawia się już w wieku nastoletnim lub u młodych dorosłych. Dolegliwości takie najczęściej utrzymują się przez całe życie. Mogą też po dłuższym okresie remisji nawracać. Sporadyczne i umiarkowane dolegliwości zlokalizowane na czubku głowy lub innych obszarach zwykle nie są powodem do niepokoju. Jeśli jednak się powtarzają, występują nagle lub towarzyszą im inne oznaki, należy udać się do lekarza. Diagnostyka bólu głowy na czubku ma na celu przede wszystkim wykluczenie innej choroby i dobór odpowiedniej metody leczenia. Zwykle do rozpoznania dolegliwości lekarzowi wystarczają informacje zebrane podczas wywiadu z pacjentem. Niekiedy może on zalecić wykonanie badań laboratoryjnych i obrazowych (tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego). Gdy poznanie źródła bólu nie jest możliwe, określa się go jako samoistny.

Do doraźnego leczenia bólu głowy często wykorzystywana jest farmakoterapia. Rodzaj stosowanych preparatów zależy od nasilenia dolegliwości. Najczęściej stosuje się preparaty dostępne bez recepty, zawierające jedną substancję lub będące kombinacją kilku składników aktywnych, głównie na bazie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Jeśli ból jest bardzo silny, lekarz może zalecić przyjmowanie środków wydawanych na receptę.

Przy migrenowych bólach nawracających zaleca się przyjmowanie leków przeciwbólowych w początkowej fazie napadu, co zwiększa ich skuteczność. Pomocne są też masaże skóry głowy, chłodne okłady przykładane w miejscu bólu, czy różne techniki relaksacyjne.