Migrena to przypadłość przewlekła, która charakteryzuje się ostrymi, okresowymi bólami głowy. Dolegliwość ta uwarunkowana jest genetycznie. Migrena częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Kobiety cierpiące na migrenowe bóle głowy stanowią 15–18% populacji, a mężczyźni zaledwie 6–8%. Chociaż migrena może rozwinąć się w każdym wieku, to częściej ujawnia się u osób po 20. i 30. roku życia niż u dzieci i młodzieży.

Migrena jest chorobą, która przybiera różne formy. Podstawowy podział, z jakim można się spotkać, to:

Inny podział to:

Charakterystycznym objawem jest silny, jednostronny ból głowy, chociaż wyróżnia się przypadki migreny z aurą bez bólu głowy. Napady migreny trwają od 4 do 72 godzin. Dolegliwości często nasilają się podczas aktywności fizycznej. Wielu osobom migrena ogranicza zdolność do normalnego, codziennego funkcjonowania, wykonywania pracy zawodowej czy uczestniczenia w zajęciach szkolnych.

Objawy towarzyszące atakom migreny to m.in.:

Napad migreny przebiega w czterech fazach:

Wyróżnia się trzy stopnie nasilenia objawów migreny:

Migrena zaliczana jest do grupy samoistnych bólów głowy, a więc nie można zidentyfikować jej bezpośredniej przyczyny. Wyróżnia się natomiast szereg czynników, które mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia migreny (zwłaszcza przewlekłej) u danej osoby, m.in.:

Należy pamiętać, że migrenę może zdiagnozować tylko lekarz. To on powinien zaplanować właściwą farmakoterapię na podstawie wywiadu z pacjentem.

Leczenie ustalane jest indywidualnie w zależności od nasilenia dolegliwości, czasu trwania oraz częstotliwości epizodów migreny. Podczas konsultacji lekarz musi też dowiedzieć się wszystkiego na temat dodatkowych objawów występujących u chorego obok ataków silnego bólu głowy. Rozpoznanie migreny polega przede wszystkim na wykluczenie innych schorzeń przebiegających z bólem głowy. Brak jest specyficznych badań, które pozwalają na wykrycie tej choroby.

Celem leczenia migreny jest:

Wybór leków stosowanych w leczeniu doraźnym migreny zależy od jej rodzaju oraz intensyfikacji objawów. Łagodne napady leczy się najczęściej niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ) w formie tabletek lub musującego proszku, a umiarkowane i silne – tryptanami. Z grupy NLPZ w leczeniu migreny wykorzystuje się: kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, diklofenak oraz paracetamol.

Dawniej w leczeniu ataków migreny wykorzystywano ergotaminę i alkaloidy sporyszu, jednak ze względu na ryzyko wystąpienia licznych efektów niepożądanych nie są one dziś zalecane. Obecnie w leczeniu ataków migreny opornych na leki przeciwzapalne wykorzystuje się głównie leki z grupy tryptanów. Odznaczają się mniejszą ilością działań niepożądanych i wyższą skutecznością niż ergotamina. Leki rzadziej stosowane to m.in. kwas walproinowy czy siarczan magnezu, które podaje się dożylnie.

Zgodnie z zaleceniami lek na migrenę powinien zostać przyjęty przez pacjenta od razu po pojawieniu się pierwszych objawów. Zbyt późne zastosowanie leczenia jest mniej skuteczne. U osób, u których napady migreny trwają długo, zalecane są leki o długim okresie półtrwania – taki sposób leczenia zapobiega nawrotom. Jeśli atakom migreny towarzyszą wymioty, niewskazane jest przyjmowanie leków w formie tabletek. Korzystniejsze jest zastosowanie musującego kwasu salicylowego w połączeniu z lekami przeciwwymiotnymi. Podczas jednego napadu migreny chory nie powinien przyjmować więcej tabletek jednego leku niż to zalecone. Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Leczenie farmakologiczne powinno być ograniczone do 2 dni w tygodniu i 9 dni w miesiącu.

Leczenie profilaktyczne migreny polega na skojarzeniu farmakoterapii i psychoterapii. Celem profilaktyki jest zmniejszenie częstotliwości ataków migrenowych oraz natężenia bólu, a także poprawa codziennego funkcjonowania i jakości życia chorego.

Pomocniczo w leczeniu migreny wykorzystuje się również metody niefarmakologiczne. W łagodzeniu bólów głowy pomocne są, m.in.: