Migrena to rodzaj pierwotnego bólu głowy, który pojawia się samoistnie, czyli bez konkretnej przyczyny. Dotyka przeważnie ludzi młodych – u 90% pacjentów pierwszy napad wystąpił przed 40. rokiem życia. Charakterystycznym objawem migreny jest pulsujący ból o dużym natężeniu występujący zazwyczaj po jednej stronie głowy (czasem zdarza się, że tworzy sie po obu stronach). Często pojawiają się też dodatkowe symptomy. Dolegliwości są często tak silne, że wyłączają chorego z codziennego życia. Po ustąpieniu napadu migreny w niedługim czasie może pojawić się następny, czasem jednak następuje przerwa, która trwa od kilku dni do kilku miesięcy. Migrena może przybrać postać przewlekłą lub współwystępować z napięciowymi bólami głowy.

Migrena uwarunkowana jest genetycznie. Objawy powtarzają się u krewnych pierwszego stopnia. Dokładne przyczyny przypadłości nie zostały dotąd poznane. Wyróżnia się natomiast szereg czynników wyzwalających. U niektórych osób napady powodowane są przez określone pokarmy lub niewłaściwy tryb życia, np.:

Migrena bez aury to dolegliwość, która objawia się nawracającymi bólami głowy trwającymi od 4 do 72 godzin. Ból zwykle lokalizuje się za gałką oczną, w czole i w skroni. Przeważnie jest jednostronny i podczas każdego napadu może występować po innej stronie. Rzadziej zdarzają się przypadki obustronnego czy też naprzemiennego bólu głowy.

Ból migrenowy pulsuje jak tętno. Przez pacjentów opisywany jest jako rozpierający lub rwący. U chorego mogą ponadto wystąpić: nudności i wymioty, nadwrażliwość na światło, hałas, zapachy, dotyk, zawroty głowy. Oznaki migreny nasilają się podczas zwykłej aktywności fizycznej – chodzenia lub wchodzenia po schodach.

Kryterium rozpoznania migreny bez aury jest występowanie co najmniej 5 napadów bólu głowy o umiarkowanym lub ciężkim natężeniu, utrzymujących się przez 4–72 godziny. Dodatkowo muszą pojawić się przynajmniej 2 charakterystyczne cechy bólu migrenowego oraz objawy towarzyszące.

Dla migreny z aurą typowe są krótkotrwałe i całkowicie przemijające symptomy, które poprzedzają ból głowy. Powstają one u około 15-30% chorych. Aura migrenowa ma najczęściej postać zaburzeń wzrokowych w postaci zygzakowatych cieni, błysków świetlnych lub mroczków w polu widzenia, które trwają od kilkunastu minut do godziny.

W przebiegu migreny z aurą może dojść do zaburzeń:

Objawy aury rozwijają się stopniowo. Podobnie jak ból najczęściej występują jednostronnie. Zdarzają się przypadki przedłużonej aury migrenowej, której oznaki neurologiczne utrzymują się dłużej niż godzinę. Ból głowy pojawia się po ich ustąpieniu lub jeszcze w czasie ich trwania.

Aura wzrokowa występuje w większości przypadków migreny z aurą. Charakterystycznym objawem jest występowanie przed oczami migocącego mroczka, plamek, błysków świetlnych, linii, zygzaków. Aura wzrokowa pojawia się po stronie bólu głowy i może zajmować połowę pola widzenia.

Napady migreny z aurą oczną mogą powodować również inne zaburzenia widzenia, np. zniekształcenie obrazu, postrzeganie przedmiotów jako nadmiernie małych lub dużych, widzenie mozaikowe, obecność plamistego ubytku w polu widzenia, niedowidzenie lub całkowita utrata wzroku. Należy pamiętać, że symptomy aury po pojawieniu się bólu ustępują.

Przed rozpoczęciem leczenia migreny ocznej konieczne jest wykluczenie innych chorób, mogących dawać podobne dolegliwości, m.in. jaskry, neuropatii nerwu wzrokowego czy przemijającego niedokrwienia mózgu.

Należy pamiętać, że migrenę może zdiagnozować tylko lekarz. To lekarz powinien ustalić właściwą farmakoterapię. Najpierw jednak musi wykluczyć inne przyczyny bólu i objawów neurologicznych. W przypadku migreny z aurą leczenie przeciwbólowe rozpoczyna się najczęściej dopiero po ustąpieniu aury. Łagodne i umiarkowane napady leczy się doraźnie przeważnie za pomocą niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Ważnym elementem terapii migreny przewlekłej jest leczenie profilaktyczne, które polega na przyjmowaniu leków przeciwdepresyjnych w małych dawkach przez maksymalnie kilkanaście miesięcy. Po zakończeniu leczenia bóle głowy oraz objawy aury powinny ulec znacznej redukcji.

Osoby cierpiące na migrenę odczuwają często jej skutki w życiu codziennym. Napady obezwładniającego bólu głowy w znaczącym stopniu utrudniają wykonywanie obowiązków zawodowych i obniżają jakość życia. Dlatego chorzy poszukują skutecznych sposobów zapobiegania migrenie z aurą i bez aury. Metody niefarmakologiczne, które mogą pomóc w złagodzeniu napadów lub zmniejszeniu ich częstotliwości to m.in.:

Przed zastosowaniem jakichkolwiek metod leczenia migreny należy skonsultować się z lekarzem.